OZIQ-OVQAT YeTIShMOVChILIGIGA YO‘L QO‘YILMAYDI: QIShLOQ XO‘JALIGIGA KO‘PROQ YeRLAR BERILADI

Dunyoda oziq-ovqat mahsulotlari bozoridagi tendensiyani inobatga olgan holda, mamlakatimiz rahbariyati mahalliy agrosektor resurslarini eng yuqori darajada jalb qilish, oziq-ovqat ekinlarini 2 baravar oshirish, yuqori hosil olish, yangi ish o‘rinlari yaratishni ko‘zlagan (1.05.2020 yildagi PQ-4700-son qarorga qarang).

Bunga joriy etilayotgan mexanizm yordam beradi. Foydalanishdan chiqib ketgan va yer osti suvlari zaxirasi mavjud bo‘lgan yerlar  foydalanishga kiritish, ularda qishloq xo‘jaligi mahsulotlari yetishtirish uchun aholiga imtiyozli shartlar asosida ajratib beriladi.

U bunday amalga oshiriladi. Davlat geologiya qo‘mitasi “Ergeodezkadastr” davlat qo‘mitasi va Suv xo‘jaligi vazirligi bilan birgalikda 2020 yil 10 mayga qadar mamlakatimiz xududlarida (Toshkentdan tashqari) ekinlarni sug‘orish uchun yaroqli suv chiqarish imkoniyati haqida Qoraqalpog‘iston Vazirlar Kengashi va viloyatlar hokimliklariga xulosa taqdim etadi. Qishloq xo‘jaligi vazirligi “Ergeodezkadastr” davlat qo‘mitasi va mahalliy hokimiyatlar bilan birgalikda tabiiy-tuproq hamda iqlim sharoitidan kelib chiqib foydalanishga kiritiladigan yerlarga ekin turlarini joylashtirish bo‘yicha ilmiy asoslangan tavsiya beradi.

Tuman hokimliklari foydalanishga kiritiladigan yer maydonlarini konturlar kesimida hisob-kitob qiladi hamda loyihalarni shakllantirib, kelishish uchun Vazirlar Kengashi va viloyatlar hokimliklariga kiritadi, ular esa 3 kun ichida ko‘rib chiqqan holda umumlashtirib, Qishloq xo‘jaligi vazirligiga taqdim etadi. U yerda hujjatlar 5 kun ichida o‘rganib chiqilib, Vazirlar Mahkamasining Agrar va oziq-ovqat sohalarini rivojlantirish masalalari kotibiyatiga xulosa kiritiladi. Keyingi 5 kunda Bosh vazirning soha bo‘yicha o‘rinbosari ularni o‘rganish asosida yer maydonlarini foydalanishga kiritish uchun zarur mablag‘larni Inqirozga qarshi kurashish jamg‘armasidan tumanlar kesimida taqsimlaydi. Shu asosda Moliya vazirligi 5 kun muddatda tumanlar byudjetlariga mablag‘larni ajratadi.

Shundan keyin tuman hokimliklari quduq qazish, sug‘orish tarmoqlarini tiklash orqali yer maydonlarini suv bilan ta'minlash, elektr energiyasini tortish, suv tejovchi texnologiyalarni joriy etishning texnik va moliyaviy ko‘rsatkichlarini belgilaydi. Ushbu ishlarni amalga oshirish uchun pudratchilar idoralararo komissiya tomonidan tanlov asosida aniqlanadi. Hokimliklar foydalanishga kiritilgan yer maydonlarini quyidagi usullardan biri asosida tasarruf qiladi:

dehqonchilik sohasida bilim va ko‘nikmaga ega bo‘lgan, birinchi navbatda ijtimoiy himoyaga muhtoj va kam ta'minlangan oilalarga 1 gektargacha dehqon xo‘jaligini yuritish uchun, istisno tariqasida, 10 yilgacha muddatga ijaraga beradi;
tajriba-sinov tariqasida mahalliy tadbirkorlik sub'ektlariga barcha xarajatlarni oldindan to‘lash sharti bilan 5 gektargacha bo‘lgan yer maydonlarini 10 yilgacha muddatga ijara hukuqini elektron auksion asosida («E-IJRO AUKSION») sotadi.
 

Yer maydonlarini ajratish to‘g‘risidagi  tuman hokimining qarori tuzilgan ijara shartnomasiga asosan qabul qilinadi.  Suv tejovchi texnologiyalarni qo‘llash – majburiy. Ustuvor ravishda sabzavot, poliz, kartoshka, dukkakli va moyli ekinlar ekiladi, bog‘ va tokzorlar barpo etiladi. Belgilangan ekin turlarini ekib, ish o‘rinlarini yaratgan, ijara xarajatlarini o‘z vaqtida qoplagan biznes-sub'ektlariga yerdan foydalanish muddatini uzaytirishda ustuvorlik huquqi beriladi.

E'tibor bering:

ta'riflangan tartibda ijaraga beriladigan yer maydonlarida yengil konstruksiyadagi dala shiypon va sug‘orish inshootlarini joylashtirish mumkin. Boshqa turdagi, shu jumladan turar joy, bino va inshootlar qurish qat'iyan man etiladi.
ijarachilarga qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini yetishtirish uchun kreditlar ajratiladi. Foiz stavkasining MBning asosiy stavkasidan oshadigan qismi Tadbirkorlik faoliyatini qo‘llab-quvvatlash davlat jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan qoplab beriladi.
yangi tartib asosida foydalanishga kiritilgan yer maydonlari maqbullashtirilmaydi, ularni davlat va jamoat ehtiyojlari uchun olib qo‘yilishiga yerdan foydalanuvchining roziligi asosida sarf etilgan mablag‘larning bozor qiymati va olib qo‘yish sababli yetkazilgan zararning o‘rni to‘liq qoplanganidan keyingina yo‘l qo‘yiladi.
qishloq xo‘jaligi kooperatsiyalarida ishtirok etadigan, ijtimoiy himoyaga muhtoj va kam ta'minlangan oilalar toifasiga kiruvchi har bir oila parranda boqqan davri (40 kun) uchun Jamoat ishlari jamg‘armasidan qo‘shimcha 500 ming so‘mdan rag‘batlantiriladi.
 

Eslatib o‘tamiz, sohada bir qator soliq imtiyozlari amal qiladi (SKning 337-m, 1-q 3-b., 414-m. 1-q. 2-b., 428-m., 2-q. 8, 9, 11-xatboshilariga, 19.03.2020 yildagi PF-5969-son Farmonning 5-b. “v” kichik bandiga qarang). Bundan tashqari, 2020 yilda ajratilishi rejalashtirilgan 30 trln so‘mlik revol'ver kreditlarning 2 trln so‘mi meva-sabzavot mahsulotlari eksporti bilan shug‘ullanuvchi korxonalarga va ishlab chiqaruvchilarga ajratiladi. Tomorqa yer egalari va xo‘jalik yurituvchi sub'ektlarga eksport kontraktlari bo‘yicha kelgusi tushumlardan kelib chiqqan holda agromahsulotlar ishlab chiqarish uchun bo‘nak, qayta ishlovchilar va eksport qiluvchilarga esa – uni xarid qilish uchun qisqa muddatli kreditlar beriladi.

Manba