Жамоатчилик экспертизаси ўтказилган норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳаси хусусида

“Ўзбекистон Республикаси Савдо-саноат палатаси тўғрисида”ги Қонуннинг 22-моддасида белгиланган Савдо-саноат палатасининг қонун ижодкорлиги соҳасидаги ваколатларини амалга оширган ҳолда, Палата томонидан қонунчилик ҳужжатлари лойиҳалари юзасидан Жамоатчилик экспертизалари ўтказилиб, уларнинг тадбиркорлик фаолиятига таъсирини баҳолаган ҳолда, салбий ҳамда ижобий характердаги Хулосалар бериб келинмоқда.

Хусусан, жорий йилнинг ўтган даври мобайнида 868 та норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳаси Палата томонидан кўриб чиқилиб, Жамоатчилик экспертизаси хулосалари берилди.

Мисол учун, Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва саноат вазирлиги вазирлиги томонидан ишлаб чиқилган Вазирлар Маҳкамасининг “Ун ва нон маҳсулотларини ишлаб чиқаришга замонавий энергия тежамкор технологияларни жорий қилиш ҳамда истеъмолчиларга сифатли маҳсулотларни етказиб бериш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Қарори лойиҳаси  жамоатчилик экспертизасидан  ўтказилиб, у юзасидан қуйидагича Жамоатчилик экспертизаси хулосаси берилди:

1.Лойиҳанинг 3-банди биринчи хатбошига кўра, “Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари “Ўзсаноатқурилишбанк” АТБ билан биргаликда 2020-2021 йилларда энергия тежамкор технологиялар асосида савдо майдони мавжуд нон ва нон маҳсулотлари ишлаб чиқариш кичик корхоналарини ташкил қилиш бўйича 2-иловага мувофиқ инвестиция лойиҳаларини амалга оширишни таъминласин. ...”, - деб белгиланган.

Бунда, нон ва нон маҳсулотлари ишлаб чиқариш кичик корхоналарини ташкил қилиш бўйича мазкур иловада келтирилган тадбиркорлик субъектлари лойиҳаларининг амалга оширилиши назарда тутилган.

Лекин, мазкур рўйхатнинг қатъий белгиланиши ҳудудларда мазкур норматив-ҳуқуқий ҳужжат мазмунини турлича талқин қилинишига, турли ноаниқликлар ва тушунмовчиликлар келиб чиқишига сабаб бўлиши мумкин.

Шунингдек, мазкур рўйхатда келтирилган тадбиркорлик субъектлари амалиётда ташкил этилган бўлиб, рўйхатда уларнинг қатъий келтирилиши ушбу соҳадаги бошқа янги корхоналарнинг ташкил этилишига тўсиқ яратиши мумкин.

Бундан ташқари, ушбу нормада нон ва нон маҳсулотлари ишлаб чиқаришда фақат кичик корхоналарни ташкил этилиши назарда тутилган. Аммо, йирик тадбиркорлик субъектлари томонидан ҳам нон ва нон маҳсулотлари ишлаб чиқарилиши мумкин.

Шу боис ҳамда соҳада бошқа тадбиркорлик субъектлари томонидан нон ва нон маҳсулотлари ишлаб чиқаришда турли тўсиқларга йўл қўймаслик мақсадида, лойиҳанинг 3-банди биринчи хатбошини қуйидаги таҳрирда баён қилиш тавсия этилади:

• Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари “Ўзсаноатқурилишбанк” АТБ билан биргаликда 2020-2021 йилларда энергия тежамкор технологиялар асосида савдо майдони мавжуд нон ва нон маҳсулотлари ишлаб чиқариш корхоналарини ташкил қилишга кўмаклашсин. Бунда:”

2.Лойиҳанинг 5-банди учинчи хатбошига кўра, Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари бир ой муддатда “нон ишлаб чиқариш корхоналарини хатловдан ўтказган ҳолда, уларни технологик жараённи ташкил этиш ва юритиш қоидаларига амал қилган ҳолда фаолият юритишини” таъминлаши белгиланган.

Аммо, бу улар томонидан тадбиркорлик фаолиятига аралашишларга олиб келиши мумкин.

Ваҳолангки, “Тадбиркорлик фаолияти эркинлигининг кафолатлари тўғрисида”ги Қонуннинг 34-моддасига кўра, “Давлат органлари, бошқа ташкилотлар ҳамда уларнинг мансабдор шахслари тадбиркорлик фаолияти субъектларининг қонун ҳужжатларига мувофиқ амалга ошираётган фаолиятига аралашишга ҳақли эмас”.

Бундан ташқари, тадбиркорлик субъектларининг ўз фаолиятида қонунчилик нормалари талабларига (шунингдек, технологик жараённи ташкил этиш ва юритиш қоидаларига) риоя қилиши қонунчиликда белгиланган тартибда тегишли назорат органлари томонидан назорат қилинади.

Шу боис, лойиҳанинг 5-бандидан учинчи хатбошини чиқариб ташлаш тавсия этилади.

3.Лойиҳанинг 6-бандида “2022 йил 1 январгача нон ва нон маҳсулотлари ишлаб чиқариш учун олиб келинадиган замонавий энергия тежамкор асбоб-ускуналар Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан тасдиқланадиган рўйхатга мувофиқ божхона тўловларини тўлашдан (божхона йиғимлари бундан мустасно) озод қилинсин”, - деб белгиланган.

Яъни, бунда Вазирлар Маҳкамаси қарори билан божхона имтиёзларини берилиши назарда тутилган.

Бироқ, Божхона кодексининг 296-моддасига кўра, “Ушбу Кодексга, бошқа қонунларга, шунингдек Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарорларига биноан юридик ва жисмоний шахсларга тариф имтиёзлари, қўшилган қиймат солиғини, акциз солиғини ва божхона йиғимларини тўлаш бўйича имтиёзлар, тариф преференциялари берилиши мумкин”.

Шу сабабли, лойиҳанинг 6-бандини чиқариб ташлаш тавсия этилади.

4.Лойиҳанинг 9-бандига кўра, “Ўзбекистон Республикаси Монополияга қарши курашиш қўмитаси ҳузуридаги Истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш агентлиги чакана савдо ва хизмат кўрсатиш шаҳобчаларида ун, нон ва нон маҳсулотларини назорат харидини ўтказиш ҳамда экспертизадан ўтказилишини ташкил этсин.

“Ўзстандарт” агентлиги ун, нон ва нон маҳсулотларига мувофиқлик сертификатларни расмийлаштирадиган сертификатлаштириш идораларни фаолиятини назоратга олсин - деб белгиланган.

Юқорида келтирилган вазифаларни бажаришда Истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш агентлиги ҳамда “Ўзстандарт” агентлиги тегишли механизм ва ҳуқуқий асосларга эга эканлиги ва буни яна бир норматив-ҳуқуқий ҳужжатда қайта кўрсатиш зарурати мавжуд эмаслиги сабабли лойиҳадан мазкур бандни чиқариб ташлаш тавсия этилади.

Бу борадаги фаолият давом этмоқда.

CCП Ахборот хизмати