Алишер Навоий таваллудига 580 йил тўлди.
9 февраль – буюк шоир ва мутафаккир, давлат арбоби Низомиддин Мир Алишер Навоийнинг таваллуд аййоми. Навоий ҳаёти мобайнида ўз замондошларига, қолаверса, ўзидан кейинги авлодларга ўрнак бўладиган ижтимоий-сиёсий, моддий ва маънавий ишларни амалга оширди. Аввало, Темурийлар авлоди давомчиси султон Ҳусайн Бойқаро саройида юксак хурмат ва эҳтиромга эга бўлиб, султоннинг содиқ дўсти ва сарой бош вазири сифатида жуда кўп оқилона ишларни олиб борган. Ундан ташқари болалигиданоқ замонасининг пир-у комиллари кўзларига тушган зеҳн-заковати ва шеъриятга бўлган ихлосмандлиги туфайли адабий ва илмий бойлигимизга ўзининг улкан ҳамда салмоқли ҳиссасини қўшган.
Унинг ғазал ва достонлари, рубои-ю нақллари туркий тилида ёзилган илк манбаалардан бўлишига қарамай ўзининг беқиёс гўзаллиги, пурмаъно ҳикматлари ила ўзбек халқининг бой маданий тарихи пойдеворига айланди. Алишер Навоийнинг Низомиддин Ганжавий, Хисрав Деҳлавий каби хамсанависларнинг асарларини ўрганиши ва улар асосида ўз хамсасини яратиши ҳам, форс-тожик талларидан таржима қилинган кўплаб шеърлари ҳам халқлар аро маданият алмашинуви муносабатларини шакллантира олган. Навоий вазирлик вақтида ҳам халқнинг таълим олишига катта эътибор қаратар эди.
Унинг қўллаб-қувватлаши сабабли дўсти Султон Хусайн Бойқаро ҳам илм-фан учун давлат ғазнасидан каттагина пул ажратиб берган экан.
Ҳазрати Алишер Навоий ижоди туркий адабиётининг энг юксак чўққисидир. Чунки ҳеч ким унга қадар бу тилда бунчалик ,,кўп ва хўб“ёзмаган эди. Айтиш мумкинки, ундан кейин салкам олти юз йил ичида ҳам ҳеч ким у каби кўп ва яхши ёзолгани йўқ. Навоий барча туркий халқларнинг энг буюк шоиридир.
У ўзини “Хитодин то Хуросон” гача ёйилган туркий “қавм” ларнинг шоири, деб билди. Уларни бир адабий тил байроғи остида бирлаштирди – “якқалам” қилди. Буюк шоир Хуросонда, унинг пойтахти Ҳиротда яшаб ижод қилди. Навоий яшаган даврда Хуросон ва Мавороуннаҳр бир мамлакат бўлиб, тахт эгаси ихтиёрида келганлиги ва аҳолисининг асосий нуфузини турк халқлари ташкил этканлиги маълум.
580 йилдирким Навоий ижоди халқимиз орасида улуғланиб келинмоқда. Ёшларимизга буюк мутафаккир хаёти ва ижодини ўргатиш, уларда адабиёт руҳини шакиллантиришга жуда ҳам кенг эътибор қаратилмоқда. Шу ўринда Савдо-саноат палатаси жамоаси ҳам юртдошларимизни ва Навоий издошларини буюк мутафаккир Алишер Навоий таваллудининг 580 йиллиги муносабати билан муборакбод этади.
09.02.2021
08:55