Жамоатчилик экспертизаси ўтказилган яна бир норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳаси хусусида

“Ўзбекистон Республикаси Савдо-саноат палатаси тўғрисида”ги Қонуннинг 22-моддасида белгиланган Савдо-саноат палатасининг қонун ижодкорлиги соҳасидаги ваколатларини амалга оширган ҳолда, Палата томонидан қонунчилик ҳужжатлари лойиҳалари юзасидан Жамоатчилик экспертизалари ўтказилиб, уларнинг тадбиркорлик фаолиятига таъсирини баҳолаган ҳолда, салбий ҳамда ижобий характердаги Хулосалар бериб келинмоқда.

Хусусан, жорий йилнинг ўтган даври мобайнида 515 та норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳаси Палата томонидан кўриб чиқилиб, Жамоатчилик экспертизаси хулосалари берилди.

Мисол учун, Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлиги томонидан ишлаб чиқилган Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Маданият ва санъат соҳасини янада ривожлантиришга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Қарори (ID-43998) лойиҳаси  жамоатчилик экспертизасидан  ўтказилиб, у юзасидан қуйидагича Жамоатчилик экспертизаси хулосаси берилди:

1.Лойиҳа 28-банди иккинчи хатбошига кўра, “Қуйидагилар Жамғарма маблағларини шакллантириш манбалари этиб белгилансин:

...Маданият вазирлиги ва унинг тизимидаги ташкилот, корхона, муассасаларнинг фойдаланилмаётган кўчмас мулкини сотишдан тушган маблағларнинг 100 фоизи миқдори;

Қайд этиш лозимки, давлат активларини хусусийлаштиришдан тушган маблағлардан самарали фойдаланиш, давлат бюджетининг даромадлар қисмини кўпайтириш, шунингдек, туман (шаҳар) ҳокимликларининг хусусийлаштиришдан манфаатдорлигини таъминлаш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 8 июлдаги ПФ-6258-сон Фармони қабул қилинган бўлиб, унга кўра, давлат активларини сотишдан тушадиган маблағларнинг:

87 фоизи — Ўзбекистон Республикасининг республика бюджетига;

10 фоизи — Давлат активларини бошқариш, трансформация ва хусусийлаштириш жамғармасига;

3 фоизи —Ўзбекистон Республикаси Савдо-саноат палатасига йўналтирилади.

Юқоридагиларни инобатга олган ҳолда, лойиҳа 28-банди иккинчи хатбошини чиқариб ташлаш зарур.

2.Лойиҳа 28-банди тўртинчи хатбошига кўра:

“Қуйидагилар Жамғарма маблағларини шакллантириш манбалари этиб белгилансин:

...

театрлар, цирк ва концерт-томоша муассасалари томонидан ташкил этиладиган маданий тадбирлардан топиладиган фойданинг 10 фоизи миқдори;

...”.

Бунда, театрлар, цирк ва концерт-томоша муассасалари томонидан ташкил этиладиган маданий тадбирлардан топиладиган фойданинг 10 фоизи миқдоридаги маблағларни Маданият вазирлигининг бюджетдан ташқари жамғармаси ажратиши белгиланмоқда.

Яъни, ушбу билан мазмунан янги турдаги мажбурий тўлов жорий этилмоқда.

Ваҳоланки, Ўзбекистон Республикасининг Конституциясининг
78-моддасига мувофиқ, республикада солиқлар ва бошқа мажбурий тўловларни жорий қилиш Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси ва Сенатининг биргаликдаги ваколатлари доирасига киради.

Шу билан бирга, таъкидлаш лозимки, юқоридаги соҳаларда рентабеллик паст бўлиб, юқори даромад олиш имконияти мавжуд эмас.

Бунда, лойиҳада ушбу соҳадаги тадбиркорлик субъектлари учун янги турдаги тўловлар ва бошқа мажбуриятларни белгиламасдан, уларни ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш бўйича чораларни белгилаш тўғри бўлар эди.

Шунингдек, таъкидлаш лозимки, маданият соҳасидаги тадбиркорлик субъектларига нисбатан  қўшимча мажбурий тўловларини жорий этилиши уларнинг фаолиятига салбий таъсир кўрсатади ҳамда бу соҳада ишбилармонлик муҳитининг кескин ёмонлашишига сабаб бўлади.

Юқоридагиларни инобатга олиб ҳамда тадбиркорлик субъектлари  учун маъмурий тўсиқлар вужудга келишига йўл қўймаслик мақсадида, лойиҳанинг
28-бандидан тўртинчи хатбошини чиқариб ташлаш лозим.

3.Лойиҳа 33-банди 3-4-хатбошиларига кўра:

давлат органлари ва бошқа ташкилотларга тендер (танлов) савдолари ўтказмасдан фаолиятини ривожлантириш ва тарғиб қилишга мўлжалланган медиа ва бошқа махсулотларни тайёрлаш ва чоп этиш бўйича “Медиа маркетинг маркази” ДУК билан тўғридан-тўғри шартномалар тузиш ҳуқуқи берилади”.

Яъни, бунда давлат корхонасига давлат харидларини тўғридан-тўғри шартномалар тузиш асосида амалга ошириш ҳуқуқини бериш таклиф этилмоқда.

Таъкидлаш лозимки, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил
13 августдаги ПФ-5780-сон Фармони 27-бандига мувофиқ вазирлик ва идоралар, шунингдек, хўжалик бошқаруви органлари ва маҳаллий ижро этувчи ҳокимият органларининг давлат харидларини амалга оширишда истисно тарзида тўғридан-тўғри шартномалар тузиш ҳуқуқини беришни назарда тутувчи норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларини тайёрлаши ва Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасига киритиши тақиқлансин.

Шундан келиб чиқиб, лойиҳа 33-банди 3-4-хатбошиларини чиқариб ташлаш лозим.

4.Лойиҳа 1-иловаси 20-банди кўра, Ўзбекистон Республикасида маданият ва санъатни янада ривожлантиришга доир қўшимча чора-тадбирлар сифатида “Концерт-томоша тадбирига бир марталик рухсатнома бериш тизимининг маъмурий регламентини ишлаб чиқиш” белгиланган.

Таъкидлаш лозимки, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил
24 августдаги ПФ-6044–сон Фармони 15-банди “б” кичик бандида лицензиялаш ва рухсат бериш тартиб-таомиллари соҳасидаги қонун ҳужжатларини тизимлаштириш мақсадида уларнинг паспортларини ишлаб чиқиш ва кодификациялаш бўйича норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳасини Вазирлар Маҳкамасига киритиш вазифаси белгиланган.

Шундан келиб чиқиб, Адлия вазирлиги томонидан Вазирлар Маҳкамасининг “Тадбиркорлик фаолиятининг айрим соҳаларидаги рухсат этиш хусусиятига эга ҳужжатларни бериш тартиб-таомиллари тўғрисидаги ягона низомни тасдиқлаш ҳақида”ги Қарори лойиҳаси (ID-28360) ишлаб чиқилган бўлиб, унда концерт-томоша тадбирларини амалга ошириш соҳасидаги рухсат бериш тартиб-таомиллари ҳамда паспортларини тасдиқлаш ҳам назарда тутилган.

Юқоридагилардан келиб чиқиб, лойиҳа 1-иловаси 20-бандини чиқариб ташлаш лозим.

5.Лойиҳа 5-иловаси 5-бандига кўра, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 27 сентябрдаги ПҚ–3953-сон қарори билан тасдиқланган Давлат буюртмачилари томонидан тўғридан-тўғри шартномалар бўйича харид қилинадиган товарлар (ишлар, хизматлар) рўйхатини қуйидаги мазмундаги 19¹, 19² ҳамда 41-банд билан тўлдириш белгиланган

“41. Маданий-маърифий тадбирлар, концерт-томоша дастурлари, кўргазмалар ва спектакллар саҳналаштириш ҳамда намойишини ташкил этишда саҳнада кўринадиган товарлар (бадиий безаклар, ишлар, хизматлар)ни харид қилиш. Техник ускуналар (овоз кучайтиргич, микрофон, экран, чироқлар) бундан мустасно”.

Аввало, қайд этиш лозимки, мазкур рўйхатга киритилган маҳсулотлар алоҳида аҳамиятга эга бўлган, муҳим мақсадларга мўлжалланган маҳсулотлардир.

Бироқ, лойиҳада таклиф этилаётган маҳсулотларни мазкур рўйхатга киритиш зарурати лойиҳа ижрочиси томонидан асослантирилмаган, таҳлилий материаллар келтирилмаган.

Ушбу рўйхатнинг асоссиз равишда кенгайтирилиши эса, давлат харидларини амалга ошириш тартиб-таомилларини қўллашдан кўзланган мақсаднинг амалда йўққа чиқишига олиб келади.

Шу боис, мазкур маҳсулотларнинг ушбу рўйхатга киритишнинг мақсадга мувофиқлиги масаласини қайта кўриб чиқиш лозим.

ССП Ахборот-хизмати