Жамоатчилик экспертизаси ўтказилган яна бир норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳаси хусусида

“Ўзбекистон Республикаси Савдо-саноат палатаси тўғрисида”ги Қонуннинг 22-моддасида белгиланган Савдо-саноат палатасининг қонун ижодкорлиги соҳасидаги ваколатларини амалга оширган ҳолда, Палата томонидан қонунчилик ҳужжатлари лойиҳалари юзасидан Жамоатчилик экспертизалари ўтказилиб, уларнинг тадбиркорлик фаолиятига таъсирини баҳолаган ҳолда, салбий ҳамда ижобий характердаги Хулосалар бериб келинмоқда.

Хусусан, жорий йилнинг ўтган даври мобайнида 64 та норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳаси Палата томонидан кўриб чиқилиб, Жамоатчилик экспертизаси хулосалари берилди.

Мисол учун, Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги томонидан ишлаб чиқилган Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Очиқ электрон танлов асосида ажратилган ерларда амалга ошириладиган лойиҳаларни комплекс мониторинг қилиш тартиби тўғрисида низомни тасдиқлаш ҳақида”ги Қарори (ID-54953) лойиҳаси  жамоатчилик экспертизасидан  ўтказилиб, у юзасидан қуйидагича Жамоатчилик экспертизаси хулосаси берилди:

Лойиҳа мазмунига кўра, очиқ электрон танлов асосида ажратилган ерларда амалга ошириладиган лойиҳаларни комплекс мониторинг қилиш, мониторинг натижалари асосида маъмурий жазо чораларини қўллаш, шунингдек, Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг Қишлоқ хўжалиги ерларини муҳофаза қилиш бошқармаси ва унинг ҳудудий бўлимлари томонидан ижарачи билан ер ижараси шартномасини бекор қилиш бўйича судга талабнома киритиш каби нормалар назарда тутилган.

Бироқ, бунда кўплаб масалалар инобатга олинмаган.

Аввало, мониторинг – бу кузатув тизимини йўлга қўйиш орқали тегишли ҳолатларни аниқлаш, таҳлили қилиш, уларга баҳо беришдир. Мониторинг натижаларидан келиб чиқиб, текширишлар тайинланиши, текширишлар натижасида эса жазо чоралари қўлланилиши мумкин. Яъни, мониторинг натижалари асосида жазо чоралари қўлланилмайди.

Лойиҳада келтирилган комплекс мониторинг эса мазмунан текширишларни назарда тутмоқда.

Таъкидлаш жоизки, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил
27 июлдаги ПФ-5490-сонли Фармонига кўра, тадбиркорлик субъектлари — юридик шахслар томонидан ерлардан мақсадли фойдаланилиши, ижара шартномаси бўйича мажбуриятларга мувофиқ улар томонидан қишлоқ хўжалиги экинларини (ғўза, дон ва бошқалар) экиш бўйича ўрнатилган талабларга риоя этилишини текшириш ваколатли органни хабардор этиш тартибида амалга оширилади.

Бундан ташқари, юқорида келтирилган Қишлоқ хўжалиги ерларини муҳофаза қилиш бошқармаси ва унинг ҳудудий бўлимлари томонидан ижарачи билан ер ижараси шартномасини бекор қилиш бўйича судга талабнома киритиш Ер кодекси талабларига зиддир.

Хусусан, Ер кодекси 38-моддасига кўра, бундай ҳолатларда ерлардан фойдаланиш ва уларни муҳофаза қилиш устидан давлат назоратини амалга оширувчи орган ер эгасини ёки ердан фойдаланувчини олдиндан огоҳлантирганидан кейин ер участкасини берган органга ер участкасини олиб қўйиш ҳақида тақдимнома киритади. Ер участкасини берган орган тақдимнома асосида бир ойлик муддатда уни олиб қўйиш ҳақида судга даъво аризаси киритади.

Қолаверса, лойиҳа 1-иловаси 12-бандида комплекс мониторинг жойга чиққан ҳолда амалга оширилиши белгиланган.

Таъкидлаш лозимки, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил
26 февралдаги ПҚ-5009-сон қарорига кўра, “ArcGIS” дастури ёрдамида қишлоқ хўжалиги ерларининг асосий ва такрорий экин турлари, ҳосилдорлик даражасидан келиб чиқиб, интерфаол харитада кузатиш имкониятига эга ягона ахборот базасини шакллантириш ҳамда унинг миллий геоахборот тизими билан интеграция қилинишини таъминлаш, ягона интеграцион платформани ахборот хизматлари билан бойитиш, жумладан кадастр, об-ҳаво маълумотлари, аризаларни электрон расмийлаштириш тизими, кредитлаш ва субсидиялаш, агрохизматлар, агроскоутинг хизмати, фитосанитария хизматлари, мониторинг хизматлари ва бошқа қишлоқ хўжалиги жараёнларини кузатиш тизимини жорий этиш белгиланган.

Кўриниб турганидек, бунда қишлоқ хўжалиги ерлари ва экинларини мониторинг қилишда ахборот тизимларидан фойдаланиш, инсон омилини максимал даражада чеклаш ва коррупцион вазиятларни бартараф этиш назарда тутилган.

Юқоридагиларни инобатга олган ҳолда, лойиҳани ушбу таҳрирда қабул қилиш мақсадга мувофиқ эмас.

ССП Матбуот хизмати