Ўзбекистон Республикасининг ЎРҚ-682-сон 2021 йил 20 апрелдаги янги таҳрирдаги «Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар тўғрисида»ги Қонунни мазмуни ва моҳияти

Қонуннинг мақсади – норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар тушунчасини, турларини, ушбу ҳужжатларнинг ўзаро юридик кучи ва нисбатини белгилашдан, шунингдек уларни режалаштириш, ташаббус қилиш, тайёрлаш, экспертизадан ўтказиш, келишиш, қабул қилиш, эълон қилиш, уларнинг ижросини ташкил этишни таъминлаш соҳасидаги муносабатларни тартибга солишдан иборат.

Ушбу Қонуннинг янги таҳрири 8-боб ва 60-моддадан иборат.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжат – қонунчиликка мувофиқ қабул қилинган, умуммажбурий давлат кўрсатмалари сифатида ҳуқуқий нормаларни белгилашга, ўзгартиришга ёки бекор қилишга қаратилган расмий ҳужжатдир.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг турлари қуйидагилардан иборат:

Ўзбекистон Республикаси Конституцияси;

Ўзбекистон Республикаси қонунлари;

Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси палаталарининг қарорлари;

Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармонлари ва қарорлари;

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари;

вазирликлар, давлат қўмиталари ва идораларнинг буйруқлари ҳамда қарорлари;

маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг қарорлари.

Қонун билан фуқароларнинг «Ўзбекистон Республикаси референдуми тўғрисида»ги Қонунда белгиланган тартибда ўтказиладиган референдум йўли билан норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар қабул қилиш ҳуқуқи мустаҳкамланди.
Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар билан тасдиқланадиган ҳужжатлар рўйҳати кенгайтирилди. Булар жумласига регламентлар, стратегиялар, концепциялар, доктриналар, дастурлар («йўл хариталари») ва бошқа ҳужжатлар киритилди.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларини Адлия вазирлиги ва унинг ҳудудий бўлинмалари томонидан ҳуқуқий экспертизадан ўтказиш тўғрисидаги модда киритилди.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳалари тайёрлаш режалари мажбурий тартибда норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар қабул қилиш ҳуқуқига эга бўлган тегишли органларнинг расмий веб-сайтларида эълон қилинади.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳасини тайёрлаш учун ишлаб чиқувчи томонидан ишчи гуруҳ ташкил этилади. Ишчи гуруҳ таркибига ишлаб чиқарувчи бўлинмаларининг, тегишли тармоқлар ҳолати ва ривожланиши учун жавобгар бўлган вазирликларнинг, давлат қўмиталарининг ёки идораларнинг, бошқа манфаатдор давлат органларининг, илмий ва бошқа ташкилотларнинг вакиллари, шунингдек фуқаролар ҳам киритилиши мумкин.

Ишлаб чиқарувчи томонидан норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг лойиҳалари норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳалари муҳокамаси порталда жамоатчилик муҳокамасини ўтказиш учун қонунчиликда белгиланган тартибда жойлаштирилади.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ва улар лойиҳаларининг коррупцияга қарши экпертизасидан ўтказиш тартиб таомиллар белгиланди. Мазкур экспертиза давлат органлари ва ташкилотлар томонидан фаолиятнинг тегишли йўналишлари бўйича ўтказилади.

Келишиш норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларини келишишнинг махсус ахборот тизими орқали электрон шаклда амалга оширилади.

Келишиш учун юборилган норматив-ҳуқуқий ҳужжатларлойиҳаларига манфаатдор давлат органлари ва ташкилотларнинг биринчи раҳбарлари томонидан:

қонун ҳужжатлар лойиҳалари – 7 иш куни ичида;

Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармонлари ва қарорлари, Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари лойиҳалари - 3 иш кунида;

вазирликлар, давлат қўмиталари ва идораларнинг норматив-ҳуқуқий ҳужжатлари лойиҳаларига- 5 иш куни ичида;

маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг қарорлари лойиҳалари – 3 иш кунида виза қўйилади.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳасини норматив-ҳуқуқий ҳужжат қабул қилиш ҳуқуқига эга бўлган органга киритиш ва қабул қилиш тўғрисидаги боб киритилди. Тайёрланган норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаси норматив-ҳуқуқий ҳужжат қабул қилиш ҳуқуқига эга бўлган органга  давлат тилида киритилиши белгиланди. Зарур бўлганда, унинг бошқа тиллардаги таржимаси тақдим этилиши мумкин. Мазкур бобга ҳуқуқий эксперимент ва тартибга солиш таъсирини баҳолаш тартиблари ҳам берилган. 

Фукаролар, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари, шунингдек қонунчиликда белгиланган тартибда рўйҳатга олинган нодавлат нотижорат ташкилотлари, оммавий ахборот воситалари Ўзбекистон Республикасининг “Жамоатчилик назорати тўғрисида”ги Қонуни ва бошқа қонунчилик ҳужжатларига мувофиқ жамоатчилик мониторинги ва назоратини амалга оширадилар.

Норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни расмийлаштиришга қўйиладиган асосий талаблар ушбу Қонуннинг иловасига мувофиқ Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларини, шунингдек уларга илова қилинадиган
ахборот-таҳлилий материалларни юридик-техник жиҳатдан расмийлаштиришнинг ягона услубиёти билан белгиланади.

Мазкур услубиётнинг 102-бандининг еттинчи кичик бандига кўра, Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Тадбиркорлик субъектларининг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш бўйича вакили ва Ўзбекистон Республикаси Савдо-саноат палатаси билан – тадбиркорлик фаолиятини амалга оширишга бевосита ёки билвосита таъсир кўрсатувчи масалаларга доир лойиҳалар мажбурий тартибда келишиб олинади.

Ушбу Қонун расмий эълон қилинган кундан эътиборан кучга киради.